‘Nóng’ đề xuất hình sự hóa hành vi sử dụng ma túy: Nhìn ra thế giới

Ảnh minh họa. Nguồn internet

Theo báo cáo, số người tử vong liên quan đến ma túy đã tăng 145% trong thập kỷ qua, lên đến đỉnh điểm khoảng 450.000 ca tử vong mỗi năm vào năm 2015. Chỉ riêng ở Mỹ, có hơn 71.000 ca tử vong do quá liều trong năm 2017. Năm 2017, Mexico ghi nhận là chết chóc nhiều nhất trong lịch sử do mức độ bạo lực liên quan đến ma túy tăng cao.

Ngoài việc thúc đẩy bạo lực, chính sách hiện hành đối với tội phạm sử dụng ma túy cũng dẫn đến việc giam giữ hàng loạt. Cứ 5 tù nhân, có 1 người là tội phạm ma túy, trong đó nhiều người phạm tội để sử dụng cho cá nhân. Ít nhất 3.940 người đã bị xử tử vì tội ma túy trong 10 năm qua, và 33 khu vực pháp lý vẫn giữ nguyên hình phạt tử hình đối với những tội danh như vậy.

Báo cáo cũng ghi nhận khoảng 27.000 người đã thiệt mạng trong các vụ giết người ngoài ý muốn liên quan đến các vụ trấn áp ma túy ở Philippines.

"Kể từ khi chính phủ các nước bắt đầu thu thập dữ liệu về ma túy trong những năm 1990, việc trồng trọt, tiêu thụ và buôn bán ma túy bất hợp pháp đã đạt đến mức kỷ lục", Helen Clark, cựu Thủ tướng New Zealand, và là thành viên của Ủy ban Toàn cầu về Chính sách ma túy, cho biết trong bản báo cáo.

Trước đó, Báo cáo của Quỹ Toàn cầu về chính sách phòng, chống ma túy công bố tháng 6/2011 cũng khẳng định, cuộc chiến toàn cầu chống ma túy đã thất bại với những hậu quả phá hủy đối với cá nhân và xã hội trên toàn thế giới. 50 năm sau ngày Công ước của Liên Hợp Quốc về chống ma túy có hiệu lực và sau 40 năm khi Tổng thống Nixon phát động cuộc chiến chống ma túy của Chính phủ Mỹ, cải cách chính sách kiểm soát ma túy của Mỹ và toàn cầu là vấn đề cấp thiết.

Chi phí lớn về hình sự và các biện pháp áp chế nhắm vào các nhà sản xuất, buôn lậu và người sử dụng các loại ma túy bất hợp pháp rõ ràng không có hiệu quả giảm nguồn cung hoặc nhu cầu sử dụng. Khi một tổ chức buôn bán hay một nhà cung cấp ma túy bị loại bỏ lập tức xuất hiện một nguồn cung cấp khác. Nỗ lực áp chế nhắm tới người tiêu dùng cản trở các biện pháp y tế làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS, tử vong do sử dụng ma túy quá liều và hậu quả có hại khác của việc sử dụng ma túy. Chi ngân sách Nhà nước cho các chiến lược nhằm giảm nguồn cung ma túy không có hiệu quả.

Ngăn người trẻ sử dụng ma túy

Tham dự một hội thảo tại Việt Nam, TS. BS. Alex Wodak, Chủ tịch Quỹ Cải cách pháp luật về ma túy Australia cho biết, ma túy đang gây ảnh hưởng tới hơn 200 triệu người trên thế giới. Rất nhiều quốc gia, trong đó có Australia gặp vấn đề nghiêm trọng liên quan đến ma túy và nghiện ma túy. Số lượng sản xuất ngày càng nhiều, người nghiện ma túy gia tăng, xuất hiện những loại ma túy mới nguy hiểm hơn.

TS. BS. Alex Wodak cho biết, các nghiên cứu chỉ ra, chính sách chống ma túy toàn cầu đã thất bại, khiến gia tăng tội phạm có tổ chức, gây tốn kém hàng triệu USD và gây ra cái chết cho hàng nghìn người. Theo TS. BS. Alex Wodak, thay vì trừng phạt những người sử dụng ma túy, chính phủ các nước nên chấm dứt hình sự hóa việc sử dụng ma túy và thử nghiệm các mô hình hiện đại nhằm xóa bỏ các đường dây tội phạm có tổ chức và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người sử dụng ma túy.

Có 20 quốc gia đã ngừng việc bắt những người giữ một lượng nhỏ để sử dụng ma túy cho bản thân, nhờ đó giảm tỷ lệ nhiễm HIV, tình trạng phạm tội, không có việc làm cũng giảm. TS. BS. Alex Wodak lấy ví dụ, Bồ Đào Nha, trước đây có tình trạng ma túy nghiêm trọng nhất châu Âu. Vào 7/2001, Bồ Đào Nha trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên thực hiện xóa bỏ kết án việc sử dụng và lưu trữ tất cả các loại ma túy bất hợp pháp. Khi một người bị phát hiện sử dụng và mang theo một lượng nhỏ ma túy, họ sẽ được tư vấn, chuyển gửi đến các dịch vụ phù hợp, được giới thiệu việc làm.

Một số quốc gia như Canada có phòng sử dụng ma túy ở những điểm nóng. Ở những căn phòng này, người sử dụng có thể tiêm chích dưới sự chăm sóc y tế của nhân viên y tế. Nếu có vấn đề xảy ra, chẳng hạn như sốc thuốc, nhân viên y tế sẽ kịp thời can thiệp. Hiện có khoảng 10 quốc gia trên thế giới có những phòng khám bác sỹ kê đơn và bệnh nhân có thể tiêm chích an toàn. Can thiệp này dành cho những người không thể từ bỏ ma túy. Đây cũng là một cách giảm thị trường ma túy.

Gần đây Canada, sắp tới là Vương quốc Anh, Jamaica sẽ đánh thuế và điều phối thị trường ma túy giải trí. Năm 2012, có 2 bang ở Mỹ và bây giờ là 9 bang ở Mỹ thực hiện biện pháp này.

Theo TS. BS. Alex Wodak, các quốc gia nên dừng việc áp chế về hình sự và kỳ thị đối với người sử dụng ma túy nhưng không gây hại cho người khác. Cung cấp các dịch vụ sức khỏe và điều trị cho những người cần. Đảm bảo các phương thức điều trị có sẵn, bao gồm không chỉ điều trị methadone và buprenorphine mà còn có sự trợ giúp của chương trình điều trị heroin đã được thử nghiệm và chứng minh thành công ở nhiều nước châu Âu và Canada. Thực hiện cung cấp bơm kim tiêm sạch và các biện pháp giảm thiểu tác hại khác đã được chứng minh hiệu quả trong việc làm giảm lây truyền HIV và nhiễm trùng máu cũng như sử dụng ma túy quá liều dẫn đến tử vong. Tôn trọng các quyền con người của những người sử dụng ma túy.

Quan trọng nhất, theo TS. BS. Alex Wodak là đầu tư các hoạt động có thể ngăn chặn những người trẻ tuổi sử dụng ma túy và cũng ngăn chặn được những người đã sử dụng ma túy phát triển các vấn đề nghiêm trọng hơn.